De maand juni is voor veel natuurliefhebbers een van de mooiste momenten van het jaar. Niet alleen kleurt het landschap groen en bloemrijk, maar ook de lucht komt tot leven. Overdag fladderen kleurrijke dagvlinders van bloem naar bloem, terwijl ’s nachts nachtvlinders zich aandienen in tuinlamplicht of op speciaal opgehangen vlindervallen. Kortom: juni is dé maand voor wie wil genieten van vlinders in Nederland.
In dit artikel lees je welke vlinders in juni in Nederland actief zijn, hoe je ze herkent en waar je ze het beste kunt zien. Ideaal voor een wandeling, tuinobservatie of excursie met het gezin.
Waarom juni zo’n goede maand is voor vlinders
Juni markeert het begin van de zomer en daarmee ook het hoogseizoen voor vlinders. De temperaturen zijn doorgaans stabiel, er is volop nectar beschikbaar en veel soorten komen nu uit hun pop of beginnen zelfs al aan een tweede generatie. Zowel veelvoorkomende soorten als zeldzamere vlinders laten zich in deze periode goed bewonderen.
Vooral in bloemrijke graslanden, bosranden, heidevelden en zonnige tuinen is het nu een komen en gaan van vlinders. En dankzij het lange daglicht heb je ook ’s avonds en ’s nachts een goede kans om nachtvlinders waar te nemen.
Veelgeziene dagvlinders in juni
🦋 Atalanta (Vanessa atalanta)
Een van de bekendste trekvlinders in Nederland. De atalanta is goed herkenbaar aan de zwarte vleugels met rode banden en witte vlekken. In juni zie je ze vaak op vlinderstruiken, distels of overrijpe vruchten. Ze zijn niet kieskeurig en komen ook graag in stadsparken en tuinen.
🦋 Dagpauwoog (Aglais io)
Hoewel de meeste dagpauwogen overwinteren als volwassen vlinder en vooral vroeg in het voorjaar te zien zijn, verschijnt in juni vaak een nieuwe generatie. De opvallende ‘ogen’ op de vleugels zijn bedoeld om vijanden af te schrikken.
🦋 Kleine vos (Aglais urticae)
Net als de dagpauwoog is de kleine vos een netelminnende soort. De rups leeft op brandnetel en de volwassen vlinders zijn dol op bloemen als margrieten en knoopkruid. In juni zijn vaak meerdere exemplaren tegelijk te zien.
🦋 Oranje zandoogje (Pyronia tithonus)
Deze vlinder vliegt vooral vanaf eind juni. Hij komt voor op graslanden, in bermen en langs bosranden. De oranje kleur met donkere oogvlekken is onmiskenbaar. Houd er rekening mee dat deze soort snel opwarmt en al vroeg op de dag actief is.
🦋 Groot dikkopje (Ochlodes sylvanus)
Een kleine, snelle vlinder die vaak in de buurt van grassen leeft. Het groot dikkopje heeft een felle oranje-bruine kleur met wat donkere vlekken. Goed te spotten in graslanden en langs bosranden.
Nachtvlinders in juni: verrassend gevarieerd
Nachtvlinders krijgen minder aandacht, maar zijn minstens zo fascinerend. En veel soorten kun je al vroeg in de avond zien.
🦋 Gamma-uil (Autographa gamma)
Een van de meest algemene nachtvlinders in juni. De naam komt van het zilveren ‘gamma’-teken op de vleugels. Deze trekvlinder vliegt overdag én ’s nachts, vaak in grote aantallen. De rups leeft onder andere op brandnetel en klaver.
🦋 Huismoeder (Noctua pronuba)
De huismoeder is groot, onopvallend bruin aan de buitenkant maar fel oranje-geel aan de binnenzijde van de achtervleugels. Die worden zichtbaar als de vlinder opvliegt, wat vaak gebeurt bij verstoring. Je ziet ze geregeld rondom tuinverlichting.
🦋 Hageheld (Phyllodesma tremulifolium)
Een opvallend harig soortje dat veel weg heeft van een mini-vachtje met vleugels. De rups leeft op eik en berk. De volwassen vlinder zie je vooral in bosrijke gebieden en duinen.
🦋 Dappere spanner (Lomaspilis marginata)
Een kleinere, zwart-witte nachtvlinder die vaak op bladeren rust. Komt in juni veel voor in tuinen en parken, zeker als er wilgen in de buurt zijn.
Waar kun je deze vlinders zien?
Juni is de perfecte maand voor een vlinderexcursie. Hier zijn een paar favoriete plekken in Nederland waar de kans op mooie waarnemingen groot is:
1. De Meinweg (Limburg)
Dit heidegebied is rijk aan soorten als het groentje, de kleine ijsvogelvlinder en de kommavlinder.
2. Nationaal Park Zuid-Kennemerland
Zandige duinen, bloemrijke velden en luwteplekken zorgen hier voor veel vlinderactiviteit.
3. De Veluwezoom
Langs de bosranden en open plekken kom je soorten tegen als het bont zandoogje, het groot dikkopje en de citroenvlinder.
4. Eigen tuin of balkon
Zelfs zonder natuurgebied in de buurt kun je volop genieten van vlinders in juni. Zorg voor nectarplanten zoals lavendel, vlinderstruik en kattenkruid, en laat ergens een hoekje met brandnetels staan.
Handige tips om vlinders te herkennen en te helpen
- Gebruik een vlindergids of app zoals ObsIdentify.
- Fotografeer vlinders met je mobiel om ze later rustig te determineren.
- Zorg voor bloeiende planten met ondiepe bloemen.
- Vermijd chemische bestrijdingsmiddelen in de tuin.
- Hang eens een vlinderval op (bijvoorbeeld met een felle lamp en een wit laken) om nachtvlinders te zien.
Welke zeldzame soorten kun je in juni ook tegenkomen?
Met wat geluk zijn er ook bijzondere vlinders in juni te vinden:
- Kleine ijsvogelvlinder (Limenitis camilla): een zeldzamere soort van bosranden met witgestreepte vleugels.
- Kommavlinder (Hesperia comma): een zeldzaam dikkopje, vooral in schrale graslanden.
- Argusvlinder (Lasiommata megera): helaas sterk achteruitgegaan, maar nog te vinden op zonnige plekken.
- Distelvlinder (Vanessa cardui): een trekvlinder die sommige jaren massaal binnenkomt vanuit Zuid-Europa.
Onze favoriet: de sint-jacobsvlinder
Een van onze persoonlijke favoriete vlinders die je in juni kunt tegenkomen, is zonder twijfel de sint-jacobsvlinder (Tyria jacobaeae). Met z’n dieprode vleugels en zwarte accenten oogt hij erg bijzonder. De kleur is niet alleen prachtig, maar ook functioneel: het rood waarschuwt vogels dat deze vlinder oneetbaar is, doordat zijn rupsen het giftige jacobskruiskruid eten. Het is een soort die overdag én ’s nachts actief kan zijn, wat het extra bijzonder maakt om hem spontaan in de tuin of in het veld tegen te komen. Wil je deze vlinder zien, kijk dan op een plek waar Jakobskruiskruid bloeit.
Vlinders tellen in juni: een bijdrage aan wetenschap
Niet in juni maar wel bijna, namelijk in juli, kan je deelnemen aan de Tuinvlindertelling van De Vlinderstichting. Ook kan je natuurlijk je vlinderwaarnemingen delen op platforms als Waarneming.nl. Met die data kunnen onderzoekers trends volgen en beschermingsmaatregelen treffen.
Conclusie: vlinders in juni in Nederland
De maand juni staat bol van de vlinderactiviteit. Van kleurrijke dagvlinders als de atalanta en de kleine vos tot nachtvlinders als de gamma-uil en huismoeder: overal valt iets te ontdekken. Door op de juiste plekken te zoeken en je tuin aantrekkelijk te maken voor vlinders, maak je van juni een echte vlindermaand.
Of je nu al jarenlang natuurliefhebber bent of net begint met ontdekken: juni is het perfecte moment om op zoek te gaan naar vlinders in Nederland.
