Zodra de zon achter de horizon verdwijnt en de wereld langzaam in blauw en grijs wordt gehuld, gebeurt er iets bijzonders in de natuur. Terwijl veel planten zich dan sluiten en de dierenwereld langzaam stilvalt, begint voor een select gezelschap planten juist het grote feest. Deze zogeheten nachtplanten zijn ware sterren van de schemering. Ze bloeien, geuren en lokken nachtelijke bezoekers zoals motten, nachtvlinders en andere insecten. Een onzichtbaar ecosysteem komt tot leven – en dat is fascinerend om te ontdekken.
Waarom nachtplanten belangrijk zijn
Veel mensen denken bij bestuiving meteen aan bijen en dagvlinders. Maar wist je dat een groot deel van de insecten juist ’s avonds en ’s nachts actief is? Nachtvlinders spelen bijvoorbeeld een sleutelrol in de bestuiving van nachtactieve planten. Sommige planten zijn zelfs volledig afhankelijk van deze nachtelijke helpers. Ze hebben bloemen die pas tegen de avond opengaan en verspreiden dan een zoete geur die vlinders en motten van verre aantrekt.
Welke planten zijn dan allemaal ’s nachts actief? Nou, bijvoorbeeld de volgende:
Nachtsilene: bloem met een dubbele identiteit
Overdag lijkt de nachtsilene een beetje uitgeblust, alsof ze haar beste tijd gehad heeft. Maar zodra de zon onder is, gebeurt er iets magisch: de bloemen openen zich volledig en verspreiden een bedwelmend zoete geur. Deze geur is speciaal afgestemd op nachtvlinders, die de bloemen feilloos weten te vinden. De nachtsilene is een klassiek voorbeeld van een plant die volledig leeft op het ritme van de nacht.
Wilgenroosje: onmisbaar voor de groot avondrood
Langs bosranden en open plekken valt de felroze kleur van het wilgenroosje meteen op. Maar deze plant is meer dan alleen mooi. Voor de nachtvlinder groot avondrood is het wilgenroosje een waardplant – essentieel voor de voortplanting. De rupsen gebruiken de plant als voedselbron nadat de eitjes zijn gelegd. Zonder deze plant zou het dus slecht aflopen met deze prachtige vlindersoort.
Framboos: snoepen voor mens én mot
Iedereen kent de framboos als zomerse lekkernij, maar ook voor meer dan 40 soorten nachtvlinders is deze plant een belangrijke bron van leven. Denk aan soorten als de vuursteenvlinder, bonte beer en schaduwsnuituil. Zij gebruiken de frambozenstruik om hun eitjes op te leggen of als schuilplaats. Een wilde frambozenstruik in de tuin is dus niet alleen smakelijk, maar ook ecologisch goud waard.
Duindoorn: stekelig en waardevol
Wie wel eens door de duinen struint, herkent de duindoorn meteen aan zijn doornige takken en oranje bessen. Deze oer-Hollandse plant komt veel voor langs de kust en vormt daar een belangrijke schakel in het ecosysteem. Hij is namelijk een waardplant voor o.a. de bastaardsatijnvlinder, zwartstipvlinder en wintervlinder. Vooral in de nazomer is de duindoorn een hotspot voor nachtelijke bestuivers.
Vlinderstruik: lange buizen, lange tongen
De naam zegt het al: de vlinderstruik is een favoriet bij vlinders. Vooral de lange, smalle bloembuizen zijn ideaal voor de tong van nachtvlinders. Wanneer de avond valt, blijft de struik nog lang aantrekkelijk door zijn geur en nectar. Een aanrader voor iedereen die meer leven in de tuin wil – óók na zonsondergang.
Zeepkruid: geur die zich pas laat zien
Zeepkruid is een subtiele schoonheid. Overdag bescheiden, maar zodra de schemer inzet, begint de plant heerlijk te geuren. Deze geur trekt nachtvlinders en andere insecten die zich oriënteren op geur in het donker. Zeepkruid bloeit vaak lang door, wat het een goede plant maakt voor tuinen die ook in de nazomer aantrekkelijk moeten blijven voor insecten.
Kamperfoelie: de verleidster van de schemering
De geur van kamperfoelie op een warme zomeravond is onvergetelijk. Niet alleen voor mensen, maar ook voor nachtvlinders. Deze plant is bijzonder actief in de schemering en avond, wanneer hij zijn geur optimaal verspreidt. De bloemen zijn zo gevormd dat vlinders met lange tongen makkelijk bij de nectar kunnen.
Teunisbloem: bloeien bij maanlicht
De teunisbloem is een echte nachtbloeier. Pas tegen de avond openen de bloemen zich, vaak binnen enkele seconden – een klein natuurwonder om zelf te bekijken. De lichtgele bloemen reflecteren het maanlicht en vallen zo extra goed op voor nachtvlinders. Bovendien blijft de teunisbloem tot diep in de herfst bloeien, wat hem ook laat in het seizoen nog waardevol maakt.
Laat je tuin ook ’s avonds leven
Wil je zelf bijdragen aan meer biodiversiteit in de avonduren? Overweeg dan om nachtplanten in de tuin te zetten. Combineer geurige soorten als kamperfoelie en zeepkruid met nachtbloeiers als teunisbloem en nachtsilene. Je zult merken dat er na zonsondergang een hele nieuwe wereld opengaat – vol gefladder, gezoem en geur.
